ETKİLEŞİM

Ülke insanlarına göre veya bir çevreye özgü söyleyişlerinin farklılaştığını hepimiz biliyoruz. Bu farklılık bir yandan dilin zenginleşmesi olarak görülürki doğrudurda. Bu çeşitliliği etkileyen bir çok sebeplerden en başta olanı ülkenin toprakları üzerinde barındırdığı kültür değişikliliğidir ki, buda uzun zamanlarla dil üzerinde çeşitliliğe neden olmuştur. İşte bu cevreye özgü veya ülke insanlarına ait söyleyiş değişikliğine ''aksan'' diyoruz.

Türkçemizde de olduğu gibi bir çok ülkenin dilinde de aynı etkileşimin olduğunu düşündüğümüzde ortaya aslında guzel bir mozaiğin çıktığı ve globalleşen dünyanın doğal bir uyumu gibi diller arası bir etkileşim olarakta yorumlanabilir. Aslında bu konuyu bu yönüyle değil çok daha farklı bir yönüyle ele alacağız.

Farklı ülke insanlarına ait bu söylem farklılıkları veya bölgelere ait bu farklılık insanların dışında başka ne gibi bir etki veya ülkeler arası farklılık gösterir. Böyle bir etkileşim olduğuna inanıyormusunuz? Konuyu değiştirmeyeceğim ama empati yapmanız için şu bilgiyi sizinle paylaşmak isterim.

İnsanların yaşadıkları coğrafi yapılarına göre tiplerinin, ve karakterlerinin bir uyum içerisinde olduğunu. Bunu aslında çoğumuz biliyoruz. Dağlık bölgelerde yaşayanların daha keskin ve sert bir yüz hattı olurken, bir akdeniz iklimi insanının cok daha relaks kişiliği, yüz hattındaki yumuşak geçişler sanki bu anektodu dogrular yonde. Kaldıki bu bölgelere ait aynı familyadan gelen hayvanların tiplerinde bile farklılıklar gözlenmiştir.
Bu bakış açısı ile aksanların ülke veya cevreye göre değişirken bundan etkilenin sadece insanlar olmaması beni çok şaşırtmıyor.Kaldıki öyle olduğunu İngiltere Batı Üniversitesi dilbilimcilerinden Prof. Jeanine Treffers-Daller de yaptığı bir araştırma neticesinde coğrafi farklılıkların hayvanların seslerinde de farklılıklar gösterdiği yönünde.

İngilterenin farklı bölgelerinde yaşayan ineklerin seslerini inceleyen Prof. Daller seslerin insanların seslerindekine benzer farklılığının olduğunu ispatlamış. Aynı çalışmayı ingiltere Üniversitesinden Sesbilimci Prof. Jhon Wells te yapmış ve bölgelere ve ülkelere göre insanlarının aksanlarındaki farklılığın kuşlardan sonra ineklerde de gözlendiğini belirtmiş. Hatta ineklerin bu konudaki farklılığın yöre insanın aksan farklılığınında etkisi oldu yönünde bilimadamları hemfikir.

Hayvanlarda insanlar gibi iletişimlerinde çevreden duydukları seslerden etkilenerek çıkardığı karakteristik sesler ile birbirleri arasında bir fark oluşturdukları kesin. Böylesi bir çeşitliliğin insanların dışında hayvanlar arasında da olması olayı çok ilginç bir boyuta taşıyor. Oda bu etkileşimin sadece sesle kalmayacağı yönünde. Yani insanlar zaten birbirinden etkilenerek aynı cografyada kendilerine has tavır ve davranış örnekleri bile oluştururken aynı coğrafyadaki hayvanların ve diğer canlıların bu etkileşimden ayrı tutamayız. Hele hele çevremizdeki insanları gözlemlediğimizde bu etkileşimin tek taraflı olduğunu hiçbir şekilde söyleyemeyiz. Değil mi?